Çikolatanın gizli bir tarihi var

mailto:aybuke.sengir@ensonhaber.com” target=”_blank”>Aybüke SENGİR/ [email protected]

Çikolatanın 4000 yıllık tarihine bakacak olursak tatlı bir ikram yiyeceği yerine acı bir içecek olarak tüketildiğiyle başlayabiliriz. Antropologlar da çikolatanın M.Ö. 1900’lerin başlarında Meksika’da yaşayan Olmecler öncesi kültürler tarafından üretildiğini ispatladılar.

ÖNCE İÇECEKTİ…

Mesoamerikanlar, Orta Amerika’nın tropik yağmur ormanlarında bulunan kakao bitkilerini ilk kez yetiştiren kakao çekirdeğini fermente edip kavurmayı başarmıştı. Daha sonra su, vanilya, bal, biber ve diğer baharatlarla karıştırdıkları bir macunun içine eklemişlerdi.

ÇİKOLATANIN ACI TATLI GEÇMİŞİ

Olmec, Maya ve Aztek medeniyetleri çikolatanın canlandırıcı bir içecek, duygu-durum artırıcı ve afrodizyak olduğunu keşfettiler. Bu da mistik ve manevi niteliklere sahip olduğuna inanmalarına sebep oldu. Mayalar, kakao tanrısına taptılar ve kutsal törenlerde yöneticiler, savaşçılar, rahipler ve soylular için çikolata ayırdılar.

LİBİDO ARTIRMAK İÇİN ÇİKOLATA İÇİLİRDİ

Aztekler, 14. Y.Y’da Mesoamerika’ya hükmetmeye başladıklarında, medeniyetlerinin kalbi olan orta Meksika’nın kuru dağlarında yetişemeyen kakao çekirdeklerini özlediler. Aztekler, madalyonlarla takas ederek koka fasulyesi ticareti yaptılar. Aztek İmparatoru Montezuma libidosunu arttırmak için günde 3 galon çikolata içerdi.

ÇİKOLATA: ZENGİNLİK VE LÜKSÜN SEMBOLÜ

1500’lerde Meksika’da altın ve gümüş arayan İspanyol fatihleri, daha sonraları buraya çikolata için geri döndüler. İspanyollar çikolatayı acı şeker kamışı ve tarçınla tatlandırsalar da, tek şey değişmeden kaldı: Çikolata hala lüks, zenginlik ve gücün nefis bir sembolüydü.

AVRUPA’DA YÜKSELİŞE GEÇTİ

İspanya, çikolatayı bir yüzyıl boyunca bir sır olarak tutmayı başardı. Ta ki İspanyol Kralı III. Filip’in kızı 1615’te Fransız Kralı Louis XIII ile evlendiğinde, çikolata sevgisini onunla Fransa’ya getirene kadar. Çikolatanın popülaritesi hızlı bir şekilde diğer Avrupa ülkelerine yayıldı ve aristokratlar bunu sağlığa faydaları olan sihirli bir iksir olarak kullandı.

AFRİKALI KÖLELER ÇİKOLATA ÜRETİMİNİ SÜRDÜRMEK İÇİN GETİRTİLDİ

Bu lezzet Avrupa’da öylesine kabul gördü ki Avrupalı sömürgeci güçler, çikolataya olan açıklarını bastırabilmek adına, ekvatoral bölgelerde sömürge tarlaları kurarak şeker ve kakao yetiştirdiler.

BİR KİMYACI GELİYOR VE MODERN ÇİKOLATA DOĞUYOR

Çikolata, 1828’de Hollandalı kimyager Coenraad Johannes van Houtene, çikolata yapımında devrim yaratan kakao presini icat edene kadar bir nektar olarak tüketiliyordu.

Houten, şekerlemeli bir bileşen olarak kullanılmasını sağlayarak modern çikolatayı yarattı. 1847’de İngiliz çikolata şirketi J.S. Fry & Sons, ilk katı yenilebilir çikolatayı; kakao yağı, kakao tozu ve şekerden yarattı. Rodolphe Lindt’in 1879’da kremsi sütlü çikolatanın seri üretimini mümkün kılan buluşa imza attı.

İSVİÇRE ÇİKOLATASININ DOĞUŞU

İsviçre, çikolata üretimi ve kalitesiyle şu an dünya lideri. Daniel Peter, 1875 yılında İsviçre’de ilk sütlü çikolata tabletini piyasaya sürdüğünde, bunu bir anlamda arkadaşı kimyager Henri Nestlé’ye borçluydu. Yetersiz beslenmeye bağlı bebek ölümlerinin çok yüksek olduğu 19. Y.Y’da Henri Nestlé, sütten sıvının buharlaştırılarak süt tozu elde edilmesini sağlayan bir metot bulmuştu. Böylece binlerce bebeğin hayatını kurtaran mama formülüne ve hayatımızı renklendiren sütlü çikolatanın üretimine de  ön ayak oldu.

Şirketine de “Nestlé” ismini veren Henri Nestlé, ürünün logosunu “yuvada yavrularını besleyen kuş” görseli ile tamamladı. Nestlé, 1905 yılında Anglo Swiss Milk de Company ile birleşmesinden bu yana pek çok yeni ürün ile büyüyerek, bugün dünyanın lider gıda şirketlerinden biri haline geldi.

OSMANLI TOPRAKLARINDA ÇİKOLATA

İtalyan Gemelli Careri, Avrupa’yı toplu ulaşım araçlarıyla gezen ilk gezgin olarak bilinir. Gezisi sırasında Osmanlı topraklarına da uğrayan Careri’nin, çikolatayı Türkiye’ye getiren ilk kişiydi. 1693 yılında İzmir’de dostlarına ikram ettiği sıcak çikolata, Osmanlı topraklarında bilinen ilk çikolata deneyimi.

PERA’DAKİ LÜKS OTELLER TADINI BİLİYORDU

Uzun süre, tıpkı Avrupa’da olduğu gibi, sadece sarayın ve saraya yakın seçkin kişilerin tadını bildikleri Amerika kökenli bu lezzet, Pera’da lüks oteller ve kafelerde sıcak çikolatanın sunulmasıyla tanınmaya başladı.

İLK NESTLE’Yİ TATTIK

1909 yılında Nestlé çikolataları, Karaköy’de ilk satış ofisinin açılmasıyla Türkiye’de satılmaya başladı. Ardından 1927’de üretim Türkiye’ye taşınarak İstanbul Feriköy’de ülkenin ilk çikolata fabrikası açıldı. 500 kilo günlük üretim kapasitesiyle çikolata üretimi yapan fabrika, Türk halkının çikolatayla tanışmasını ve sevmesini sağladı. 1990 yılında ise Nestlé, fabrikasını Bursa Karacabey’deki modern tesislerine taşıdı ve hala burada üretim yapmaya devam ediyor.