Mars’ta Hangi Sebzeleri Yetiştirebileceğiz?

Dünyamızda daha önce el değmemiş arazilere, yaban diyarlara ve tropikal ormanlara doğru insan etkisine genişlettikçe, şu anda tüm ülkeleri kasıp kavuran COVID–19 benzeri salgınlarla daha fazla karşılaşacağımız düşünülüyor. İnsan nüfusu arttıkça ve daha önce hiç bilmediğimiz virüslerle karşı karşıya geldikçe bu durum daha da sıklaşacak. Bunun yanı sıra dünyamız, asteroid ya da kuyruklu yıldız çarpması, biyolojik ya da nükleer bir felaket ya da iklim değişikliğinin uzun vadeli etkileri nedeniyle yaşanmaz bir yer haline gelebilir.

Bu kapsamda, dünya dışı gezegenlerde yaşam arama ve yaşam kurma faaliyetlerinin artışına şaşırmamak gerekiyor. Şu anda yeni bir uygarlık kurma fikrinin gerçekleşebileceği en uygun yer komşumuz Mars gibi görünüyor. NASA, 2033 yılına kadar Mars’a insan göndermiş olmayı hedefliyor ve bunun için Kızıl Gezegen’de insan yerleşimleri inşa etmenin yollarını arıyor. Bir başka uzay kurumu SpaceX de Mars yüzeyinde yerleşimler oluşturma ve 2026’ya kadar gezegene insan götürme planlarını açıklamıştı.

Mars’ta sebze yetiştirebilecek miyiz?

Mars’ın potansiyel kolonizasyonu için yapılan araştırmaların en önemli unsurlarından biri de Kızıl Gezegen’de bitki yetiştirmek. Villanova’dan astrobiyoloji öğrencileri tarafından başlatılan Mars Bahçeleri programında komşu gezegenin koşullarında yetiştirilebilecek sebzeler araştırılıyor. Bunun için, zengin Mars toprağı benzeri (MSS) adı verilen ve Mars’taki demir oksitli toprağı taklit eden bir deney ortamı yaratılmış durumda. 2017 yılında başlayan araştırma programında şimdiye kadar 45 farklı bitki test edildi.

ABD’deki Mojave Çölü’nden alınan volkanik kaya parçacıklarını temel olarak yapılan MSS, daha yoğun ve NASA’nın Mars’tan alınan örneklerin kimyasal analizinden geliyor. Öte yandan Mars arazisi insan için tehlikeli perkloratlar barındırıyor, bu nedenle gerçek toprak kullanılmadan önce bu perkloratların temizlenmesi gerekecek. Güneş ışığı da dünyamıza göre yetersiz olduğu için, Villanova’daki öğrenciler gerçek bir Mars ortamı yaratmada bunu da dikkate aldılar.

Mars’ın soğukluğu (-50 derece), küçüklüğü (Dünya’nın kütlesinin onda biri), ince ve karbondioksit zengini atmosferi bir tarafa, faydalı karbondioksitin atmosferin yüzde 95’ini oluşturması bilim insanları için iyi haber. Bununla birlikte atmosferdeki ozon yokluğu nedeniyle Mars’ta kurulacak seraların pencereleri güneşten gelen zararlı ultraviyole ışınlarını engellemek zorunda.

Tüm bu koşullar sağlandıktan sonra, araştırmacıların yaptığı deneylere bakılırsa Mars üzerinde düşük ışık miktarı nedeniyle domates, fasulye, baklagiller, mısır ya da diğer kök bitkiler yetiştirmek pek mümkün olmayacak. Bunlara havuç ve patatesi de eklemek gerek, ancak tatlı patates normal patatese göre biraz daha umut veriyor. Öte yandan karahindiba, küçük saksı bitkileri, marul, roka, ıspanak, börülce, sarımsak, lahana ve soğanı Mars’ta yetiştirebileceğiz gibi görünüyor.