Ağız ve Diş Sağlığı Uzmanı Ayşegül Doğan Covid-19 virüsünün hücre içerisine girmesine neden olan hücre reseptörünün ağız mukozasında, özellikle dil, yanak ve diş eti dokularında daha fazla bulunduğu ve bu nedenle diş tedavi uygulamalarının Covid-19 açısından yüksek risk taşıdığını söyleyerek “Diş hekimlerinin yeni koronavirüs enfeksiyonundan etkilenme riski pek çok sağlık çalışanından daha fazladır” dedi.
Ağız ve diş sağlığı hizmetlerinin sunumunda Kovid-19 enfeksiyonu için olası bulaş yollarını üç başlıkta toplayan Doğan, “Bunlardan birincisi; solunum sekresyonlarının ve ağız sıvılarının damlacık yoluyla yayılması, inhalasyonu yani oral, nazal ve göz mukozalarıyla temasıdır.
İkincisi; kan, ağız sıvıları ve hastadan elde edilen diğer materyallerle direkt temastır.
Üçüncüsü ise diş tedavileri sırasında sosyal mesafenin sağlanamaması ve enfekte bireylerin konuşma ya da öksürme sırasında oluşturduğu damlacık ve aerosollere maruziyettir” ifadelerini kullandı.
Sağlık Bakanlığı tarafından 23 Mart 2020 tarihinde yayınlanan Koronavirüs Bilim Kurulu kararlarına göre pandemi döneminde uygulanacak önlemleri hatırlatan Doğan, ”Buna göre sağlık personeli doğrudan temas içermeyen işlemler sırasında hasta ile en az 1 metre mesafede bulunmalı, solunum yolu semptomları olan hastalarda acil olmayan işlemler ertelenmelidir.
Diş tedavileri sırasında eldiven, gözlük/siper, önlük, bone, N95/FFP2 veya eşdeğeri maske kullanılması gerektiği bildirilmiştir.
Ayrıca pandemisi sürecinde Kovid-19 tanısı konulan ya da şüphesi bulunanların rutin diş tedavilerinin yapılmaması ve diğer tüm kişilerin acil olmayan diş tedavilerinin ertelenmesi yönünde karar alınmıştır” açıklamasında bulundu.
Diş hekimlerinin Kovid-19’dan 3 aşamalı olarak korunması gerekiyor
Kovid-19 enfeksiyonuna karşı diş hekimlerinin alması gereken önlemlerin üç aşamalı olduğunu söyleyen Doğan, ”Birincil (temel) koruma önemleri, tek kullanımlık malzemelerin tercih edilmesi gibi standart önlemlerdir.
İkincil koruma önlemleri, izolasyon kıyafetleri ve cerrahi giysilerin standart prosedürlere ilave edilmesidir.
Üçüncül koruma önlemleri, Kovid-19 enfeksiyonu olduğu saptanan bir hastaya işlem yapılması sırasında gereken tedbirleri almaktır.
Bu durumda özel koruyucu kıyafet, N95 maske, tek kullanımlık lateks eldiven ve geçirgen olmayan ayakkabı kılıfı gibi önlemler alınmalı” önerilerinde bulundu.
Pandemi sırasında uygulanması önerilen acil diş tedavileri
Doğan, 23 Mart’ta alınan Koronavirüs Bilim Kurulu kararlarına göre Kovid-19 pandemisi sırasında uygulanması önerilen acil tedavilerini şöyle açıkladı:
-Pulpa enflamasyonu kaynaklı şiddetli diş ağrısı
-Pericoronitis veya 3. molar diş kaynaklı şiddetli ağrı
-Postoperatif gelişen osteitis, alveolitis
-Lokalize ağrı ve şişmeye neden olan apse veya bakteriyel infeksiyon
-Ağrı veya yumuşak doku travmasına neden olan diş fraktürü
-Travmaya bağlı diş avülsiyonu/lüksasyonu
-Oral mukozanın akut ve ağrılı lezyonları/ülserasyonları
-Hayatı tehdit edici ya da kontrolsüz kanamalar
-Radyoterapi ve kemoterapi alması planlanan ya da almakta olan ve organ nakli planlanan hastaların tedavileri
-Medikal problemleri için konsültasyon istenilen hastalar
-Dikiş alınması
-Geçici restorasyon kaybı/kırıklarının ve hareketli protez kullanımına engel olan vurukların aerosol oluşturmayacak biçimde tedavisi
-Ortodontik tedavi görmekte olan hastaların braket ve tellerinin yerinden çıkması ve kırılması
-Dudak-damak yarıklı yeni doğanlara beslenme plağı uygulamaları
-Çene eklemi lüksasyonu
-Malignite şüphesi bulunan durumlarda biyopsi
-Hastanın havayolu açıklığını tehdit eden intraoral/ ekstraoral infeksiyonlar