SANATLA MI BESLENELİM, AĞAÇ KÖKÜ MÜ YİYELİM?

Asgari ücret:  net 2.020,90 TL

İşsizlik: %13 ( 2019 Nisan itibariyle 1 milyon 116 bin kişi artarak 4 milyon 202 bin kişi olmuş. Elbette bu resmi rakam, iş aramaktan vazgeçmiş eğitimli kitleyi de katarsanız rahatlıkla 7 milyon diyebiliriz )

Diyanet Bakanlığı’na ayrılan bütçe:                   7.774.000.000 TL

Kültür ve Turizm Bakanlığı’na ayrılan bütçe:   3.997.000.000 TL

Sinema bileti: 32 TL

Bu bilet fiyatının geçerli olduğu AVM sinemalarında 330ml su: 5 TL

Cafede bir çay: 3-4 TL

Konser bileti en düşük: 60-70 TL

İçki, kitap, dergi…Her biri çok para !

Bu yazıyı yazdığım sırada internette açık olan programın alt bandından geçen yazı ise şöyle: “Müze Ücretlerine Zam: Ayasofya ve Topkapı Sarayı’na Giriş 72 TL Oldu”

Hayır, ekonomi yazarlığına geçiş yapmadım;  sanattan, sosyal yaşamdan tamamıyla kopartılıp, kendi içimize, kabuğumuza, evlerimize çekilmeye mecbur bırakıldığımız bir yaşam döngüsüne hapsedildiğimiz gerçeğini sizlerle paylaşmak istedim. Bu can sıkıcı yazı için şimdiden özür dilerim.

Memleket gündeminden, geçim derdinden dolayı zaten canımız pek sıkkın. Ne yapıyoruz; sinemaya, müziğe, dizilere, resime, dansa, kitaplara, dergilere sığınıyoruz. Ruhumuzu sanattan başka ne besleyebilir ki?  “Ekmek bulamıyorlarsa, pasta yesinler”, “Ne yiyip ne içecekler, ağaç kökü yesinler” diyerek bize yol gösteren büyüklerimiz vardı; tamam da, sanat damarlarımız kopartıldığında ne yapacağımızı henüz hiçbir akil(!) söylemedi bize!

Devletin Kültür ve Turizm Bakanlığı, kaynağını daha çok turizm kısmına aktarmayı tercih ediyor. Turizmden anlaşılan da deniz, plaj, otel sanırım, zira son bir (1) yıl içinde müze biletlerine %70 zam yapıldı!

Zam yapılan diğer kalem kağıt fiyatları oldu. Üretemediğimiz, maalesef ithal ettiğimiz bir hammadde artık; kitaplar basılmıyor, çoğu dergi yayın hayatına son vermiş durumda. Halbuki bir ülkedeki gelişmişlik düzeyini o ülkenin okur-yazarlık oranının yanı sıra, basılan ve satılan gazete, dergi, kitap oranı belirler.

Devletten destek bulamayan birçok özel tiyatro da bilet fiyatlarını yüksek tutmak zorunda kalıyor. Bir oyunun bedeli 40TL, 60 TL! Ortalama gelire sahip bir ailenin, hep beraber bir oyuna gitme ihtimalini de es geçtim, iki kişinin gittiğini düşünürsek, yol, yeme-içme masraflarını da kattığımızda bu rakamın nasıl katlandığını varın siz hesap edin!

TV’ler kendini çoktan bitirmiş durumda; izlenecek film, dizi, müzik- sohbet programı epeydir kalmadı. Seyirci de yavaş yavaş asıl işlevi “uzun metraj reklam kuşağı” olan, hikaye kabızı dizilerden sıkılmaya başladı. Paralı platformları tercih ediyor, ama o da adı üzerinde paralı. Yine de evimizde bir sinema bileti fiyatına aylık üyelik alabildiğimiz, hem de zamandan tasarruf edebildiğimiz bu yönteme sarılmak şimdilik bulabildiğimiz en iyi çare gibi.

Tüm bu etmenler madalyonun öbür tarafında olan sanatçıyı da etkiliyor pekala, onu teşvik eden tüm unsurlar birer birer törpülendiğinde ne üretebilir, kendini nasıl ve nerede ifade edebilir, alıcısına nasıl ulaşabilir? Nihayetinde üretimi için gerekli olan en temel malzemeleri bile öyle pahalı ki, gençler, dahası aileler sırf bu masraflardan dolayı sanat, sinema, iletişim okutulan okullardan kaçıyor.

Pekiyi bu gençlik, bu halk film izlemesin, tiyatroya gitmesin, konser dinlemesin, kitap -dergi almasın, içmesin, sosyalleşmesin de ne yapsın? Şu kasvetli ve bol yağışlı Temmuz günündeyazımı,  içimizi toptan karartmadan bir nebze de olsa hoş bitirme taraftarıyım. Büyük şehirlerde yaşıyorsanız bazı imkanlara daha çok sahip olabiliyorsunuz bu bir gerçek, ama yine de bulunduğunuz yerin belediyelerinin, bazı özel kuruluşlarının en azından yaza özel ücretsiz ya da cüzi miktarda bedeli olan etkinliklerini araştırıp bulmanızı, takip etmenizi naçizane tavsiye edebilirim.

İstanbul’da yaşayanlar ve yolu oraya düşecekler için;

Kadıköy Belediyesi ilk uluslararası festivali olan “KADFEST Uluslararası Kadıköy Festivali”ni hayata geçiriyor; film, sahaf, çizgi ve caz festivallerini ilk kez bir araya getiren festival kapsamında etkinliklerin tümü ücretsiz. Sinematek/Sinema Evi “Yıldızlar Altında Sinema” haftası düzenliyor. (22-28 Temmuz 2019) Kalamış  Parkı’nda 7 ülkeden 7 filmin gösterimleri ücretsiz olarak yapılacak. Cinema Paradiso (Cennet Sineması), In The Mood For Love (Aşk Zamanı), Zengin Mutfağı ,The Kid (Yumurcak) gibi hem beyazperdenin klasikleri, hem de farklı coğrafyalara ait hikayelerin yer aldığı bir film seçkisini açıkhavada, üstelik orkestra eşliğinde gösterecek. Bunun dışında Sinematek/Sinemaevi, Caddebostan Kültür Merkezi’ndeki bir salonda ve Kadıköy Sineması ile yaptığı işbirliğinde tüm kış ve bahar ayları boyunca 8 TL gibi bir fiyatla film gösterimleri düzenledi. Umarım önümüzdeki ve daha ileriki sezonlarda da devam edecektir.

Aynı festival kapsamındaki Çizgi ve Sahaf Günleri, Moda’daki İstanbul Kadıköy Lisesi ve Kadıköy Mesleki ve Teknik Anadolu Liselerinin bahçesinde kitap koleksiyonerleri, çizgi roman, manga, karikatür yayıncıları ve sanatçılarının katılımıyla gerçekleşecek. (22 Ağustos-27 Ağustos 2019)

Caz Günleri ise 25-28 Eylül tarihleri arasında gerçekleşecek, Yeldeğirmeni Sanat Merkezi ve Kalamış Parkı’nda yerli yabancı grupların yer alacağı konserler olacak. Festival boyunca akademisyenler ve alanında uzman kişiler Yeldeğirmeni Sanat’ta paneller düzenleyecek, film gösterimleri yapılacak.

Kadıköy Aksi, bir bar olmasının yanısıra kültür, sanat ve edebiyatla ilgilenenleri de unutmayıp her ay düzenli olarak ücretsiz film gösterimleri ve söyleşiler düzenleyecek olan bir mekan. İlk gösterimi Kerem Topuz’un “Film”  isimli filmine ayırmışlar.Film sonrası da filme dair bir söyleşi olacak.

YapıKredi Bomontiada , “TV+ İle Açıkhavada Başka Sinema” etkinliği düzenliyor. Her Çarşamba dünya sinemasından filmler ücretsiz gösterilecek. Yine YapıKredi Bomontiada’da her Perşembe halihazırda ücretsiz olarak World Akustik konserleri mevcut.

Salt ve Başka Sinema işbirliğiyle , Salt Beyoğlu’ndaki Açık Sinema’da Salı günleri ücretsiz olarak son beş yıldan ödüllü yapımlar gösterilecek.

Selamiçeşme Özgürlük Parkı’nda çocuklarımız için ücretsiz tiyatro festivali gerçekleşecek.

Adalar Kültür Derneği 2019 Yaz Kültür – Sanat Festivali kapsamında film gösterimleri düzenliyor.

Zorlu PSM Amfi de 25 Temmuz-12 Eylül tarihleri arasında her çarşamba Yeşilçam filmlerinden oluşan gösterimler gerçekleştirecek.

Bunların dışında banka müzelerinin ve özel sanat galerinin çoğunda gerçekleşen sergiler ücretsiz. Öğrenciyken en çok yaptığım şey resim galerilerini gezmekti, çok keyif alırdım. Siz de sosyal medya hesaplarınızda, youtube videolarınızda, podcastlerinizde, bloglarınızda, ezcümle yazdığınız-çizdiğiniz-seslendiğiniz tüm medyalarda bu etkinlikleri paylaşın çok isterim; bu haberleri yayalım ki hem ulaşılabilirliğini hem kültür-sanatla olan bağımızı kuvvetlendirerek yaşam içgüdümüzü arttıralım…

“Bir millet ki resim yapmaz, bir millet ki heykel yapmaz, bir millet ki fennin gerektirdiği şeyleri yapmaz; itiraf etmeli ki o milletin ilerleme yolunda yeri yoktur.”

“Bir millet sanattan ve sanatkârdan mahrumsa tam bir hayata malik olamaz. Böyle bir millet bir ayağı topal, bir kolu çolak, sakat ve alil bir kimse gibidir. Sanatsız kalan bir milletin hayat damarlarından biri kopmuş olur.”

Mustafa Kemal Atatürk

arzuardadeger@gmail.com